Khiêu vũ Dưỡng sinh dành cho người cao tuổi

Khiêu vũ dưỡng sinh cải thiện sức khỏe cho người cao tuổi

Khiêu vũ là một loại hình nghệ thuật không xa lạ gì đối với công chúng, nhưng đa số mọi người chỉ biết đến khiêu vũ như một hình thức nghệ thuật mang tính giao lưu, giải trí, chứ ít người chú ý đến tác dụng dưỡng sinh giúp cải thiện sức khỏe con người, nhất là người cao tuổi của môn nghệ thuật này.

Bài viết dưới đây nhằm trình bày và giới thiệu với bạn đọc những tác dụng tích cực đến sức khỏe người cao tuổi của khiêu vũ dưỡng sinh (KVDS).

Những nét khác biệt của KVDS với khiêu vũ giao tiếp hay khiêu vũ nghệ thuật

• Mục tiêu: khiêu vũ giao tiếp là để giải trí và giao lưu, nơi gặp gỡ chủ yếu của người tham gia là vũ trường. Khiêu vũ nghệ thuật được trình diễn trên sân băng (trượt băng nghệ thuật) nhằm mục đích trình diễn và thi đấu. Ngược lại, mục tiêu của KVDS là sức khỏe thể chất và tinh thần của cá nhân và cộng đồng, đem lại niềm vui và sức khỏe cho mọi người.

• Với mục tiêu đem lại niềm vui và sức khỏe cho con người, nên bất cứ điều gì không có lợi cho sức khỏe đều không được chấp nhận trong KVDS như:

   + Nơi tập không được dùng máy lạnh, không có khói thuốc lá, sàn nhảy không quá trơn, tiếng rung của loa không quá lớn, không được tắt đèn trong lúc nhảy, các bước nhảy không quá tốn sức và không gây trượt ngã.

   + Nơi thực hành KVDS phải rộng, thoáng, sáng sủa (hội trường, sân bãi, quảng trường, vườn hoa, công viên) và phải có sự theo dõi, đánh giá của cán bộ y tế.

   + Các bước nhảy trong KVDS không hoàn toàn không giống các bước nhảy trong khiêu vũ giao tiếp hay nghệ thuật. Nó được soạn lại trên cơ sở các bước căn bản của các vũ điệu được quốc tế quy định sao cho phù hợp với tình trạng sức khỏe và lứa tuổi của người tham gia như người khỏe khác người yếu hay có bệnh, người già khác người trẻ; nhạc điệu và lời ca cũng phải phù hợp (nhạc điệu có tiết tấu chậm, lời ca đẹp, hay, gợi nhớ những kỷ niệm xưa để tạo hứng thú khi cảm thụ) nhằm đem lại hiệu quả tối đa mà không làm hại tới sức khỏe của người khiêu vũ.

   + KVDS không đòi hỏi cứng nhắc phải nhảy đôi nam - nữ mà có thể nhảy với bạn cùng giới (2 bạn nữ hoặc 2 bạn nam với nhau), kể cả các vũ điệu nhảy đơn như Chachacha, Twist, Rap, Hip-Hop.

Lợi ích của KVDS đối với sức khỏe:

+ KVDS đòi hỏi sự vận đông toàn diện của cơ khớp trong cơ thể (chân, tay, thân, cổ, bụng, hông, ngực…), kể cả các giác quan như: mắt (phải quan sát để đi cho đúng bước), tai (phải nghe nhạc để bước cho chuẩn, để dẫn đưa cho khéo và đúng nhịp)…

+ Do được loại bỏ các bước, các kiểu nhảy (Figure) phức tạp, nguy hiểm, tốn sức (vác nữ lên cao, cho chui luồn qua háng, te quá thấp, xoay tròn quá nhanh và liên tục, bước nhảy đan chéo quá tốn sức với góc rộng…), mỗi vũ điệu thường chỉ kéo dài 5-7 phút, sau đó nghỉ để người khiêu vũ chuyển sang vũ điệu khác, nếu thích thì tiếp tục, nếu không thì thôi, nên KVDS vừa an toàn, đẹp, vừa sức và ít khi xảy ra tai nạn đáng tiếc.

Sự vận động toàn diện, hiệu quả và an toàn trong KVDS có tác dụng tích cực đến sức khỏe của con người, đặc biệt là người cao tuổi:

1. Tăng chuyển hóa cơ bản (Basic – Metabolism): Khi bạn vận động, tim đập mạnh, hơi thở gấp, khí huyết lưu thông khiến việc nuôi dưỡng và các hoạt động sinh lý của mọi tế bào tăng, việc loại thải các chất cặn độc từ tế bào ra ngoài được nhanh hơn kích thích sự sinh sản thêm các tế bào mới như tế bào máu, thượng bì và niêm mạc giúp cho da luôn hồng hào mịn màng, tóc luôn bóng mượt, cơ thể chóng phát triển (ở người trẻ tuổi), làm chậm quá trình lão hóa ở người cao tuổi.

2. Tăng năng lượng (Energy): Để có năng lượng cung cấp cho bạn vận động trong quá trình khiêu vũ, cơ thể phải tăng cường đốt cháy lượng đường và mỡ trong máu, kể cả lớp mỡ dư thừa. Vì thế bạn cảm thấy người nóng lên, toát nhiều mồ hôi, nhịp thở tăng lên… Điều này giúp làm giảm lượng đường và mỡ trong máu, phòng chống tình trạng béo phì, chảy sệ, bệnh tiểu đường, bệnh xơ vữa động mạch, tăng huyết áp. Song song với việc làm giảm đường tiêu mỡ, sự vận động trong khiêu vũ làm tăng cường hoạt động của các cơ bắp, cơ tim, và mọi cơ trơn trong các nội tạng, nên giúp phòng ngừa tốt chứng suy hô hấp, suy thận, táo bón, trĩ, giãn tĩnh mạch chi dưới.

3. Tạo thêm hệ thống miễn nhiễm cho cơ thể (Immunization – System) khiến cơ thể dễ thích nghi với mọi hoàn cảnh bất lợi của môi trường như nóng, lạnh, ẩm, sự thay đổi thời tiết đột ngột, đồng thời tăng thêm sức đề kháng của cơ thể đối với các bệnh nhiễm khuẩn, dị ứng.

4. Cân bằng thần kinh, thư giãn tâm hồn, rèn luyện trí nhớ (vì phải nhận biết phách, nhịp, tên từng vũ điệu, các bước căn bản, các phăng (Fanrasy) đã học), đem lại niềm vui cho người khiêu vũ, ngăn ngừa các bệnh tâm thần, chứng hay quên, lú lẫn thường gặp ở người già và các rối loạn tinh thần đang có xu thế phát triển trong các nước công nghiêp và cơ chế thị trường hiện nay.

5. Vận động giúp các gân ở đầu cơ được bền chắc, bao khớp và dây chằng tốt hơn, lớp sụn giữa các khớp được tăng cường hoặc chậm thoái hóa, tăng sản xuất các dịch nhầy bôi trơn khớp, khiến các khớp vận động dễ dàng hơn, các cơ phối hợp hoạt động khéo hơn, động tác nhanh nhạy hơn, tránh được những tai nạn ở tuổi già như: đổ vỡ các đồ vật, ho sặc, nghẹn khi ăn uống, trượt ngã… Sự vận động trong khiêu vũ còn làm cho các đốt sống lưng được thẳng và lâu bị bào mòn nên không đè vào các rễ dây thần kinh tủy giúp phòng ngừa tốt tình trạng thoát vị dĩa đệm cột sống, phòng chống bệnh còng và gù lưng ở tuổi già. Nhờ vận động người cao tuổi ăn ngon miệng hơn, dễ tiêu hóa, ngủ ngon giấc, cảm thấy vui vẻ, yêu đời, tăng tuổi thọ.

6. Tăng đào thải các chất độc của cơ thể như khí cạc-bô-níc (qua hơi thở), khí u-rê, khí mê-tan, a-xít u-ríc cùng các chất cặn bã khác (qua nước tiểu, mồ hôi, phân), nhờ đó phòng chống tốt bệnh viêm đa khớp, bệnh Gút (thống phong), hạn chế được sự đau nhức và biến dạng chi cho người cao tuổi.

7. Ngoài ra tính chất sinh hoạt cộng đồng của KVDS còn giúp cho não được nghỉ ngơi, thư giãn, giải tỏa được mọi căng thẳng tinh thần (stress), giúp người khiêu vũ được cập nhật thông tin về vệ sinh, dinh dưỡng, phòng chữa bệnh, được chan hòa với mọi người, các thế hệ, tăng thêm nhiều kiến thức về tự chăm sóc sức khỏe cho mình, gia đình và cộng đồng, tâm hồn thấy vui và trong sáng hơn, thêm nhiều bạn mới, giúp cuộc sống thêm phong phú.

Một điều cụ thể cần lưu ý

Đối tượng chính của KVDS là người lớn tuổi và người bị bệnh mạn tính không lây, do đó trong việc hướng dẫn cũng như luyện tập cần chú ý một số điểm sau đây:

+ Với người có huyết áp cao và rối loạn tiền đình (do thiếu máu não): tránh quay tròn nhiều trong điệu valse châu Âu hoặc các loại te thấp đầu.

+ Người yếu chân (do viêm, thấp khớp, teo cơ, cứng khớp): tránh các vũ điệu có bước nhảy đảo, chéo (Balance), te thấp, các điệu nhảy có bước nhanh và phức tạp như Chachacha, Bebop, bước trụ xoay có góc lớn (Pivot).

+ Người bị bệnh tim, rối loạn nhịp tim: tránh các bước nhanh và tốn sức, nên chọn các vũ điệu có tiết tấu chậm và đều như Rumba, Boston hay Pasodoble..

+ Người bị suy thở, viêm xoang: tránh nơi đông người và thiếu không khí.

+ Người có bệnh hay quên: tránh các bài thực hành dài, phức tạp và nên luyện tập nhắc lại nhiều lần, phách nhịp thật rõ, các bước luôn phải đổi chân như bước song hành (Shadow, Junelet).

+ Người có bệnh về cột sống và loãng xương: tránh vặn mình nhiều hoặc xoay tròn, te thấp, gây di động lớn tới đốt sống hoặc làm đè nặng các khớp và xương, nhất là chi dưới.

+ Người mắt kém: tránh đèn nhấp nháy hoặc có nhiều chướng ngại vật (cột, đồ đạc, bàn ghế…) sàn trơn, chật hẹp và tối…

+ Người có bệnh trầm cảm: tránh các nhạc điệu buồn, lời ca chán nản…

+ Người bị bệnh ra mồ hôi nhiều: tránh thiếu nước uống và thiếu thông gió tự nhiên (nên dùng quạt hơn dùng máy lạnh).

+ Người bị bệnh hạ đường huyết và tụt áp huyết đột ngột: tránh tập khối lượng vận động quá cao, tránh để bị đói trong khi luyện tập (nên chuẩn bị sẵn đường, kẹo ngọt để dùng khi thấy mệt, hoa mắt)…